ۋەتەنسىزلىك

قەپەس ئىچرە ماكان تۇتتۇم يۇرتۇم تامان كىتەلمىدىم،

تىرىك مۇردا مىسالىدۇر بۈگۈن ھالىم، كۈلەلمىدىم،

ئەللەر سورار نەدۇر ئىسمىڭ، نىچۈن بۇنچە ئىگىك باشىڭ؟

»ئىسمىم شۇكى: ۋەتەنسىز بىر تىرىك يېتىم»دىيەلمىدىم.

ۋەتەنسىزلىك ئېغىر كەلدى، باشىم كۆكتە بولالمىدىم،

«ئۇيغۇر قىزى»يارالساممۇ، ئەتلەس، رومال كىيەلمىدىم،

بايرىقىم بار ھىلال ئايدىن، ھۆر ۋە ئەركىن كۆك مىسالى،

نەئەيلەيىم، بايراق بىلەن ئۆز يۇرتۇمدا يۈرەلمىدىم.

«قاچاق» بولغاچ نامىم مىنىڭ، باشىمنى تىك تۇتالمىدىم،

سوغۇق ھاۋا، سوغۇق ئىنسان، ياقا يۇرتقا كۆنەلمىدىم،

«سەبىر»دىدىم،چىشىم چىشلەپ، «ئۆتۈپ كىتەربۇ كۈنمۇ»دەپ،

ئۇيغۇرلۇقۇم ۋە غۇرۇرۇم يول قويمىدى، يىقىلمىدىم.

تۈرلۈك جاپا كەلدى باشقا، ئەمما كۆز ياش تۆكەلمىدىم،

«كۆز ياش قىلماق ئاجىزلىقتۇر»، دادام سۆزىن ئۇنتالمىدىم،

چۈشلىرىمدە كۆرەرمەن دەپ دۇئا قىلسام كىچە كۈندۈز،

مىڭ ئەپسۇسكى جان دادامنى چۈشلىرىمدە كۆرەلمىدىم.

مىنى ئەتتىن ئادەم قىلغان ئانام ھىدىن ئالالمىدىم،

نىكاھىمدا پاسىبانىم ئۇزاقلاردا، كۆرەلمىدىم،

شەرمى ھايا، ئەخلاقىنى ئۇدۇم ئالغان گۆھەر بىلىپ،

ئەمدىلىكتە ئىسسىققىنە  بىر چىنە چاي بىرەلمىدىم.

ئۇيغۇرۇمنىڭ دەردى تولا ھەممىسىنى يازالمىدىم،

تۈگىمەسكى يازسام بۇ دەرت، نە قىلارىم بىلەلمىدىم،

ئۇيغۇرۇمنىڭ ئورتاق دەردى ۋەتەن يۇرتنىڭ ئىشقى بولغاچ،

«ۋەتەن» دىدىم، «تۇپراق»دىدىم، باشقا بىر سۆز قىلالمىدىم.

ۋەتەنسىزمەن، كىملىكىمگە «مۇسۇلمان تۈرك» يازالمىدىم،

ئەجدات كەبى سەددىچىنگە ئات ئۈستىدە كىرەلمىدىم،

«پەيغەمبىرىم مۇھەممەدتتۇر»دىدىم، ئەمما ئاجىز كەلدىم ،

قۇرئانىمنى ئاتەشلەردىن يۇلۇپ تارتىپ ئالالمىدىم.

ھەر نەرسىگە شۈكۈر دىدىم، ئەمما»نىچۈن»دىيەلمىدىم،

ياۋ توزىقى كىشەن بولدى، كىشەنلەردىن قاچالمىدىم،

نى ئەركەكلەر شېھىت كەتتى، كۆزى ئوچۇق، ئارمان بىلەن،

شېھىتلەرنىڭ قىساسىنى مەن دۈشمەندىن ئالالمىدىم.

يېشىم ئوتتۇز، روھىم ھارغىن، ئېغىر يۈكتىن تۇرالمىدىم،

ئۇشبۇ كۈنلەر ئېغىر كەلگەچ، راھەت نەپەس ئالالمىدىم،

كىملەر شېھىت، كىملەر مەھبۇس، كىملەر جاسۇس ئۇيغۇرۇمدىن،

قېرىنداشقا ئىشىنەلمەي، بىرلىك بولۇپ يۈرەلمىدىم.

ئۈمىتۋارمەن، ئۈمۈدۈمنى يۈرىكىمدىن ئاتالمىدىم،

كەل قېرىنداش، تۇت قولۇمدىن، ئۆزۈم يالغۇز ماڭالمىدىم،

يالغۇز ئاتنىڭ دېڭى چىقماس، دېڭى چىقسا چىڭى چىقماس،

بۇ يوللاردا يالغۇز باشىم ئېلىپ ئۇزاق كىتەلمىدىم.

رەنا ياشار                        2018-يىلى فېۋرال

 

Wetensizlik

Qepes ichre makan tuttum yurtum taman kitelmidim,
Tirik murda misalidur bügün halim, külelmidim,
Eller sorar nedur isming, nichün bunche igik bashing?
ismim shuki: wetensiz bir tirik yétim»diyelmidim.

Wetensizlik éghir keldi, bashim kökte bolalmidim,
«uyghur qizi»yaralsammu, etles, romal kiyelmidim,
Bayriqim bar hilal aydin, hör we erkin kök misali,
Ne’eyleyim, bayraq bilen öz yurtumda yürelmidim.

«qachaq» bolghach namim mining, bashimni tik tutalmidim,
Soghuq hawa, soghuq insan, yaqa yurtqa könelmidim,
«sebir»didim,chishim chishlep, «ötüp kiterbu künmu»dep,
Uyghurluqum we ghururum yol qoymidi, yiqilmidim.

Türlük japa keldi bashqa, emma köz yash tökelmidim,
«köz yash qilmaq ajizliqtur», dadam sözin untalmidim,
Chüshlirimde körermen dep du’a qilsam kiche kündüz,
Ming epsuski jan dadamni chüshlirimde körelmidim.

Mini ettin adem qilghan anam hidin alalmidim,
Nikahimda pasibanim uzaqlarda, körelmidim,
Shermi haya, exlaqini udum alghan göher bilip,
Emdilikte issiqqine bir chine chay birelmidim.

Uyghurumning derdi tola hemmisini yazalmidim,
Tügimeski yazsam bu dert, ne qilarim bilelmidim,
Uyghurumning ortaq derdi weten yurtning ishqi bolghach,
«weten» didim, «tupraq»didim, bashqa bir söz qilalmidim.

Wetensizmen, kimlikimge «musulman türk» yazalmidim,
Ejdat kebi seddichin’ge at üstide kirelmidim,
«peyghembirim muhemmedttur»didim, emma ajiz keldim ,
Qur’animni ateshlerdin yulup tartip alalmidim.

Her nersige shükür didim, emma»nichün»diyelmidim,
Yaw toziqi kishen boldi, kishenlerdin qachalmidim,
Ni erkekler shéhit ketti, közi ochuq, arman bilen,
Shéhitlerning qisasini men düshmendin alalmidim.

Yéshim ottuz, rohim harghin, éghir yüktin turalmidim,
Ushbu künler éghir kelgech, rahet nepes alalmidim,
Kimler shéhit, kimler mehbus, kimler jasus uyghurumdin,
Qérindashqa ishinelmey, birlik bolup yürelmidim.

Ümitwarmen, ümüdümni yürikimdin atalmidim,
Kel qérindash, tut qolumdin, özüm yalghuz mangalmidim,
Yalghuz atning déngi chiqmas, déngi chiqsa chingi chiqmas,
Bu yollarda yalghuz bashim élip uzaq kitelmidim.

Rena Yashar
2018-yili féwral